یکی از مشکلات و اختلالات مقعد، تنگی مقعد است. این مشکل ممکن است در بدو تولد وجود داشته و یا بعد ها در اثر بی توجهی به درمان بیماریهای نشیمنگاهی و یا بعد از عوارض بعضی از جراحی ها ایجاد شود. این شرایط می تواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی سوال علت و علائم تنگی مقعد چیست می پردازیم، و می توانید عکس مقعد تنگ را مشاهده کرده و اطلاعات کاملی در رابطه با درمان خانگی تنگی مقعد و درمان تنگی مقعدی طب سنتی کسب نمایید.
تنگی مقعد میتواند عوارض و مشکلات بسیاری از جمله باریک شدن مدفوع و انواع بیماریهای نشیمنگاهی از جمله شقاق، فیستول را به دنبال داشته باشد، بنابراین باید به سرعت درمان شود.
تنگی مقعد چیست؟
منظور از بیماری تنگی مقعد یا به انگلیسی anal stenosis، تنگی دریچه ی آن نیست بلکه، در این شرایط تنگی کانال مقعد اتفاق افتاده است و این موضوع می تواند عبور مدفوع از این کانال را دشوار کند. در این حالت ماهیچه های مقعد که وظیفه دفع مدفوع را بر عهده دارند، منبسط و منقبض شده و تنگ می‌شوند، بنابراین این حالت عمل دفع را با مشکل مواجه خواهد کرد و در صورت بی توجهی ممکن است عوارض ناخوشایند بسیاری را برای فرد به دنبال داشته باشد.
عکس مقعد تنگ
در تصاویر زیر می توانید عکس تنگی مقعد را مشاهده کنید :
درمان خانگی تنگی مقعد
برای درمان خانگی تنگی مقعد توصیه میشود، حتما میزان مورد نیاز فیبر را در رژیم غذایی خود بگنجانید و حداقل از ۳۰ الی ۳۵ گرم فیبر در طول روز استفاده نمایید. فیبر به دفع راحت تر مدفوع کمک ویژه ای می‌نماید.
در صورت یبوست مداوم و مزمن مصرف انواع مکمل های فیبر و ملین مثل پسلیوم میتواند در کنترل این وضعیت موثر باشد. این مکمل ها باعث نرم شدن مدفوع و افزایش حجم آن شده که در نتیجه مدفوع راحت‌تر دفع خواهد شد.
انجام ورزشهای سبک مثل پیاده روی و تحرک کافی هم در کنترل شرایط موثر است. اگر دچار درد مقعدی شدید، نشستن در آب گرم می تواند به کنترل درد کمک کند.
درمان تنگی مقعدی طب سنتی
در روشهای درمان تنگی مقعدی طب سنتی، هدف درمان یبوست و کنترل آن برای درمان راحت تر یبوست است. استفاده از خوراکی های ملین مثل آلو و انجیر خشک شده، برگ سنا و روغن زیتون به خصوص صبح ها به دفع راحت تر کمک میکند. این خوراکی‌ها با نرم کردن مدفوع به دفع راحت تر آن کمک میکند.ر رعایت این نکات ازمشکلات و عوارض بعدی تنگی مقعد مثل شقاق و بواسیر پیشگیری خواهد کرد.
جراحی و درمان تنگی مقعد
شاید گزینه های درمانی غیر جراحی مثل افزودن فیبر به رژیم غذایی بتواند به دفع راحت تر مدفوع کمک کنند، با این حال درمان قطعی نیستند! البته روش های جراحی بسته به وضعیت بیمار و علت ایجاد این وضعیت میتواند یک گزینه برای درمان باشد.
گزینه های رایج جراحی تنگی مقعد، عبارتند از :
- آنوپلاستی
- جراحی بازسازی مقعد
- اسفنکتروتومی (شامل برش عضله اسفنکتر داخلی برای کاهش انبساط مقعد)
- گشاد کردن مقعد با انگشت (در مواردی که تنگی بسیار جزئی است.)
جراحی تنگی مقعد
موثرترین روش درمان این این بیماری و شرایط جراحی است. در عمل تنگی مقعد در طی بیهوشی کامل برشی در عضله مقعدی ایجاد می کنند. این کار به جهت بازگردانی عروق و ترمیم دهانه مقعد انجام میشود. این جراحی بسیار حساس بوده و بعد از جراحی نیاز به مراقبت های ویژه دارد. رعایت بهداشت و ضد عفونی کردن این ناحیه از عفونت آن جلوگیری میکند. در ضمن برای کاهش درد می توانید یک لگن را از آب گرم پر کرده و برای ۱۰ الی ۲۰ دقیقه در این آب گرم بنشینید.
درمان تنگی مقعد با لیزر
از آنجایی مقعد ناحیه ای بسیار حساس و مملو از اعصاب است، هر اشتباهی می تواند عوارض ناگواری مثل بی اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده را به همراه داشته باشد. به همین علت پزشکان توصیه میکنند، برای پیشگیری از این عوارض جراحی با لیزر انجام شود.
لیزر در درمان بیماری های مختلفی مثل بواسیر، شقاق و … کاربرد دارد. لیزر سرپایی و بدون درد یا خونریزی انجام میشود.
مراقبت های بعد از جراحی
مراقبت های پس از عمل به جهت جلوگیری از عفونت و تشکیل آبسه و یا عود مجدد بیماری توصیه میشود. انجام لیزر خطر ایجاد این عوارض را نزدیک به صفر می کند.
- افزودن فیبر به رژیم غذایی، با مصرف انواع میوه ها، سبزیجات و غلات
- نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب در طول روز
- پرهیز از جابه جایی اجسام سنگین
- استفاده از بالش های دوناتی شکل هنگام نشستن
- رعایت بهداشت مقعد
کلینیک نوینف مرکز تخصصی درمان بیماریهای نشیمنگاهی آماده پاسخگویی به سوالات و مشاوره و درمان تنگی مقعد است.
علت تنگی مقعد
تنگی مقعد می تواند وراثتی و در زمان تولد وجود داشته و یا بعد ها به صورت اکتسابی در اثر عوامل مختلف ایجاد شود. در اکثر موارد، این اختلال با تشکیل بافت اسکار مرتبط است، که می تواند بعد از ضربه یا ابتلا به بواسیر رخ دهد.
مهمترین علت های ایجاد این شرایط عبارتند از :
- ناهنجاری مادرزادی
- بیماری مقاربتی مثل ایدز
- عفونت مقعد
- بیماری شقاق یا بواسیر
- جراحی فیستول
- عوارض ناشی از یک عمل جراحی، مانند هموروئیدکتومی (جراحی بواسیر)
- تحریک ناشی از اسهال مداوم
- یبوست یا فشار هنگام حرکات روده
- استفاده بیش از حد از ملین ها
- بیماری التهابی روده (IBD)، اختلال یا التهاب روده بزرگ و روده کوچک
- مصرف ارگوتامین ها برای درمان میگرن
درک این نکته ضروری است که این علت ها خود منجر به تنگی مقعد نمی شوند، بلکه تجمع بافت اسکار در کانال مقعد عامل این شرایط است. از آنجایی که بافت اسکار (زخم یا گوشت اضافه) به اندازه بافت ماهیچه ای سالم انعطاف پذیر نیست، می تواند کانال مقعد را محدود کند.
از طرفی در اثر بروز زخم و تحریک اسفنکتر، حین دفع دهانه مقعد تحریک شده و تنگ تر میشود. این حالت بیشتر به جای اسفنکتر خارجی، که توسط فرد قابل کنترل است ، بر اسفنکتر داخلی (غیر ارادی) تأثیر می گذارد.
علائم تنگی مقعد
علائم تنگی مقعد ممکن است در ابتدا جزئی به نظر برسند، اما با گذشت زمان بدتر می شوند. این علائم عبارتند از :
- یبوست
- درد هنگام حرکات روده
- مدفوع باریک و مانند گلوله ها
- خون قرمز روشن در توالت پس از دفع ( خون در مدفوع )
- نفخ
بیماری کرون، یک بیماری التهابی روده است، و علائمی مشابه علائم تنگی مقعد را ایجاد می کند.
تنگی مقعد در نوزادان
علت تنگی مقعد در نوزادان یک مشکل وراثتی است که معمولاً در اثر تشکیل ناقص غشای مقعدی و ایجاد یک حلقه فیبری ضخیم ایجاد میشود.
تشخیص این وضعیت کار مشکلی است، چرا که اغلب علائم خاصی را ایجاد نمی کند، مگر اینکه طی معاینات دوره ای این مشکل تشخیص داده شود. از علائم کلی این وضعیت می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- مدفوع باریک
- گریه مداوم
- اتساع شکم
- تغییر در وضعیت اجابت مزاج
تشخیص زودهنگام این بیماری در نوزادان می تواند از ایجاد عوارض ناخوشایند در آنان پیشگیری نماید. در صورت تشخیص دیر هنگام ممکن است، تنگی مقعد منجر به اتساع روده شود. با بالا رفتن سن و تشخیص دیرهنگام نیاز به جراحی امری ضروری محسوب میشود.
اما تحقیقات به اثبات رسانده مشکل تنگی مقعد در نوزادان در ایران بیشتر با اختلال کولیت در ارتباط است. کولیت ضعف سیستم عصبی در قسمتی از روده است، که از عوارض آن می توان به تنگی مقعد اشاره کرد. این مشکل اغلب با علائمی مثل یبوست مزمن، دفع خون، کم‌خونی و عفونت ادراری همراه است.
برای درمان تنگی مقعد به چه پزشکی مراجعه کنم؟
در صورت دارا بودن هر یک از شرایط و علائم ذکر شده می توانید با پزشک عمومی در رابطه با تشخیص بیماری مشورت کنید. اما برای درمان این بیماری لازم است از متخصص جراح عمومی کمک بگیرید. این پزشک در جراحی بخش های مختلف بدن تبحر دارد. برای نتیجه گیری بهتر توصیه میشود از پزشکی کمک بگیرید که قبلا تجربه انجام چنین عملی را داشته است.
تشخیص
تشخیص تنگی مقعد ممکن است از طریق معاینه انگشتی انجام شود. در مراحل بعدی ممکن است پزشک برای اطمینان و تشخیص دقیق تر انجام ام آر آی را پیشنهاد کند. همچنین در مواردی از آزمایشات آندوسکوپی، کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی جهت تشخیص علت بیماری کمک می‌گیرد.
منبع : https://www.tgh.org/institutes-and-services/conditions/anal-stenosis
سلام. آقای دکتر.
من از بچگی دچار تنگی مقعد بودم و دفع برام سخت بوده، آیا راهی هست که بشه از بین ببرینش خیلی اذیت میشم .ممنون بابت راهنمایی
سلا. برای جراحی هست اما باید معاینه بشین شاید علت این تنگی بیماریهای دیگری مثل بواسیر باشد.
سلام. برای تنگی مقعد جراحی انجام میدین/
سلام با متخصص کلورکتال مشورت کنید.
سلام آقای دکتر خسته نباشید آیا برای تنگی مقعد داروی هم وجود داره ممنون میشم راهنمایی کنید.
سلام خیر باید جراحی بشین.
سلام ببخشید من هنگام دفع مدفوع از مقعدم خون میاد چند سال که مدفوع شل هستش روزی یکبار صبح ها اجابت مزاج دارم نفخ معده هم دارم امسال هم جراحی فیبروم رحمی داشتم که لاپاراسکوپی شدم
سلام. حتما باید معاینه بشین. دفع خون علت های خیلی زیادی دارد بدون معاینه نمیشه نظری داد.
سلام. برای تنگی مقعد هم لیزر انجام میدین؟
سلام. با متخصص کلورکتال مشورت کنید.
سلام. جناب دکتر آیا تنگی مقعد با جراحی قابل درمان هست
سلام. بستگی به علت تنگی مقعد دارد. پیشنهاد میکنم یک جلسه حضورا جهت بررسی های دقیق تشریف بیارید.
سلام. چه راه غیر جراحی برای درمان تنگی مقعد هست؟
سلام. خیر متاسفانه