دایورتیکولار چیست؟علائم و تشخیص بیماری

دایورتیکولوزیس به تشکیل چند حفره کوچک یا دایورتیکول، در جداره روده اطلاق می گردد. این حفرات، که می توانند از اندازه دانه نخود تا خیلی بزرگتر باشند، در اثر افزایش فشار توسط گاز، ضایعات و یا مایعات بر روی نقاط ضعیف دیواره روده ایجاد می شوند. دایورتیکول می تواند در اثر وجود فشار در زمان حرکت روده مانند یبوست، ایجاد شود. آنها معمولا در قسمت انتهایی روده بزرگ (کولون سیگموئید) ایجاد می شوند.
دایورتیکولوزیس بسیار شایع بوده و در ۱۰٪ افراد بالای ۴۰ سال و در ۵۰٪ از افراد بالای ۶۰ سال رخ می دهد. اکثر افراد مبتلا به این عارضه بدون علائم و یا دارای علائم خفیفی هستند.
عوارض جانبی در حدود ۲۰٪ افراد مبتلا به دایورتیکولوزیس رخ می دهد. یکی از این عوارض، خونریزی رکتوم است که تحت عنوان دایورتیکولیت خونریزی دهنده اطلاق می گردد و نوع دیگر یک عفونت دایورتیکولار می باشد که دایورتیکولیت نامیده می شود.

دایورتیکولیت خونریزی دهنده

دایورتیکولیت خونریزی دهنده در اثر وقوع آسیب های مزمن به عروق خونی کوچک که در کنار دایورتیکول قرار دارند رخ می دهد.

دایورتیکولیت

دایورتیکولیت زمانی رخ می دهد که التهاب و عفونت در یک یا چند دایورتیکول وجود داشته باشد. این حالت معمولا زمانی اتفاق می افتد که این حفرات با ضایعات مسدود شده و اجازه رشد و تکثیر باکتری ها را می دهند.

علائم دایورتیکولوزیس چیست؟

دایورتیکولوزیس هیچ علایم آزاردهنده ای را ایجاد نمی کند.

علائم دایورتیکولیت چیست؟

دایورتیکولیت، یا همان عفونت و التهاب دیورتیکولا، می تواند به طور ناگهانی و بدون هیچ هشدار قبلی رخ دهد.
علائم دایورتیکولیت عبارتند از:

اسهال متناوب و یبوست
گرفتگی های شکمی دردناک و یا وجود حساسیت های غیر طبیعی در ناحیه تحتانی شکم

دایورتیکولوزیس چگونه تشخیص داده می شود؟

<از آنجایی که افراد مبتلا به دایورتیکولوزیس هیچ نشانه ای ندارند، معمولا از طریق انجام آزمایشاتی که برای یک موضوع غیرمرتبط تجویز و انجام شده اند، مشخص می شود.

دایورتیکولیت چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر دچار علائم دایورتیکولیت هستید، لازم است که به پزشک مراجعه نمایید.
پزشک شما سوالاتی در مورد تاریخچه پزشکیتان (مانند عادت های گوارشی، علائم، رژیم غذایی و داروهایی که مصرف می کنید) خواهد نمود و یک سری معاینات بالینی و احتمالا یک آزمون رکتال با انگشت را انجام خواهد داد.
همچنین یک یا چند آزمون تشخیصی نیز ممکن است تجویز شود. این آزمون ها می توانند شاملX-rays ، CT اسکن، اولتراسوند، سیگموئیدوسکوپی، کولونوسکوپی و آزمایشات خون باشند تا علائم عفونت و یا وجود خونریزی بررسی شود.
در افراد مبتلا به خونریزی سریع و زیاد رکتوم، پزشک ممکن است آنژیوگرافی را برای یافتن منبع خونریزی انجام دهد.

دایورتیکولوزیس چگونه درمان می شود؟

افرادی که دارای دایورتیکولوزیس بدون علائم یا عوارض جانبی هستند نیاز به درمان خاصی ندارند، با این وجود لازم است که از یک رژیم غذایی حاوی فیبر بالا برای جلوگیری از تشکیل دیورتیکولاهای بیشتر استفاده شود.
ملین ها نباید برای درمان دایورتیکولوز استفاده شوند و همچنین بایستی از انجام اِنما(تنقیه) اجتناب و یا اینکه بندرت استفاده شود.

عوارض دایورتیکولیت چیست؟

عوارض جدی می توانند در نتیجه دایورتیکولیت رخ دهند. اکثر آنها به علت ایجاد یک پارگی یا سوراخ شدن دیواره روده پیش می آیند. اگر این حالت اتفاق بیافتد، مواد زائد روده ای می توانند از روده به داخل حفره شکم نشت کرده و در نتیجه باعث بروز مشکلات زیر شوند:

پریتونیت (عفونت دردناک حفره شکمی)
آبسه ها (توده های عفونی دارای دیواره در داخل شکم)
انسداد (مسدود شدن روده)

اگر آبسه ای وجود داشته باشد، پزشک بایستی با وارد کردن یک سوزن در ناحیه آلوده، مایعات را درناژ(تخلیه) نماید. گاهی اوقات عمل جراحی برای تمیز کردن آبسه و حذف بخشی از روده نیز انجام می شود. اگر عفونت به داخل حفره شکمی گسترش یابد(پریتونیت) ، انجام عمل جراحی برای تمیز کردن حفره شکم و حذف قسمت آسیب دیده روده ضروری خواهد بود. بدون انجام اقدامات درمانی مناسب، پریتونیت می تواند کشنده و مرگبار باشد.
عفونت می تواند منجر به ایجاد زخم در روده بزرگ شود و بافت اسکار تشکیل شده ممکن است حالت انسداد نسبی و یا کامل را ایجاد کند.در موارد انسداد جزئی نیازی به انجام عمل جراحی اورژانسی نمی باشد. با این حال، انجام عمل جراحی در موارد انسداد کامل لازم و ضروری می باشد.
یکی دیگر از عوارض دایورتیکولیت، تشکیل یک فیستول است. فیستول یک اتصال غیر طبیعی بین دو اندام و یا بین یک اندام و پوست است. یک نوع معمول و شایع فیستول، بین مثانه و روده بزرگ است. این حالت به جراحی نیاز داشته تا فیستول و بخشی از روده که تحت تاثیر قرار گرفته است، برداشته شوند.

چگونه می توان از دایورتیکولوزیس پیشگیری نمود؟

برای جلوگیری از بیماری دیورتیکولار و یا کاهش عوارض آن، عادت های گوارشی و تغذیه ای خوب را حفظ کنید. حرکات منظم روده ای داشته باشید و از بروز یبوست و انسداد در دستگاه گوارش جلوگیری کنید. خوردن مقادیر کافی از فیبرهای مناسب و نوشیدن آب فراوان و ورزش منظم ، به حفظ کارکرد طبیعی روده ها کمک می کند.
انجمن تغذیه آمریکا مصرف ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر در روز را توصیه می کند. هر فرد، صرفنظر از داشتن و یا نداشتن دیورتیکولا، باید هر روز این مقدار از فیبر را مصرف کند. فیبر قسمت غیر قابل هضم از غذاهای گیاهی است. مواد غذایی با فیبر بالا عبارتند از نان غلات، حبوبات، انواع توت ها؛ میوه؛ سبزیجات، مانند کلم بروکلی، کلم، اسفناج، هویج، مارچوبه، کدو و لوبیا؛ برنج قهوه ای؛ محصولات سبوس دار؛ و نخود فرنگی و لوبیای پخته شده و سایر غذاهای مشابه.
نوشیدن هشت لیوان آب در روز، بررسی کردن هرگونه تغییراتی در حرکات روده (از یبوست تا اسهال) و داشتن استراحت و خواب کافی، از جمله راه های دیگر برای جلوگیری از وقوع بیماری دیورتیکولار می باشند.