خون در مدفوع نشانه چیست ? علت و درمان مدفوع خونی

خون در مدفوع یا هماتوشزیا یکی از مشکلات هراس انگیز و پیچیده ای است که می تواند از عوامل بسیاری نشات گیرد، علت وجود خون در مدفوع می تواند از بیماری های شایع ولی کم خطر مثل بواسیر تا بیماری های خطرناک و نادر مانند سرطان متغیر باشد. مشاهده خون بسته به رنگ آن می تواند تا حدودی شما را با قسمتی از دستگاه گوارش که دچار خونریزی شده است، آشنا نماید. در هر حال این مشکل نشانه ای اختلال در بدن است و نیاز به بررسی های پزشکی دارد.

خون تازه در مدفوع

خون در مدفوع می تواند ناشی از قسمت های مختلفی از دستگاه گوارش باشد، سیستم گوارش انسان از دهان شروع شده و به مقعد ختم میشود. خونریزی از هر بخشی از سیستم گوارشی میتواند باعث مشاهده خون در مدفوع شود. مدفوع قیری رنگ یا خون به رنگ تیره نشان دهنده ی خونریزی از قسمت بالایی دستگاه گوارش است، در حالی که خون تازه در مدفوع بیانگر خونریزی از قسمت پایین دستگاه گوارش است. این نوع از خونریزی دستگاه گوارش معمولاً به علت بیماری هایی از جمله بواسیر، شقاق یا دایورتیکولیت و … روی می دهد.

علائم مدفوع خونی

مهمترین علائم که ممکن است همراه وجود خون در مدفوع تجربه کنید، به این شرح است :

• ضعف
• سختی تنفس و تپش قلب
• کاهش وزن
• درد شکم
• استفراغ و اسهال

علت خون در مدفوع

این اختلال مشکل رایجی است که بسیاری از افراد آن را در طول زندگی تجربه می کنند. این مشکل معمولاً مربوط به بیماری های کم خطر مقعدی مثل بواسیر و شقاق است و به ندرت با بیماریهای جدی تر مثل سرطان در ارتباط است. با این حال نباید به سادگی از کنار چنین علائمی گذشت و به محض مشاهده خون برای شناسایی علت با پزشک مشورت کنید. مهمترین علت خون در مدفوع عبارت است از :

بواسیر (هموروئید)

شایع ترین علت خون در مدفوع ابتلا به بواسیر یا هموروئید است، بواسیر متورم شدن یا گشاد شدن دیواره سیاهرگ های کانال مقعد و یا خارج از آن است. این بیماری باعث میشود، زائده هایی شبیه به گوشت اضافه مقعدی خارج شود و یا زائده ای متورم در اطراف دریچه مقعد ظاهر شود.

علت این بیماری وارد آمدن فشار بیش از اندازه به عروق در اثر یبوست، بارداری، زایمان یا عواملی دیگر است. مهمترین نشانه ی بواسیر مشاهده خون در مدفوع است، از دیگر علائم و نشانه های این بیماری میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• درد
• خارش
• سوزش
• زائده های مقعد
• احساس ناکامل بودن مدفوع

مطالعه کنید : درمان بواسیر با لیزر

شقاق (فیشر)

شقاق مقعد مانند هموروئید بیماری مقعدی است. شقاق یا فیشر موجب میشود، زخم یا شکافی عمیق در عضله ی مقعدی پدید آید. عامل این بیماری اعمال فشار بیش از اندازه و کشش عضله مقعدی است. در اغلب موارد این بیماری با یبوست در ارتباط است.

یکی از مهمترین نشانه ها و علائم این بیماری مشاهده خون روشن در مدفوع است. از دیگر علائم این بیماری میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• درد
• خارش و سوزش
• قرمزی و التهاب اطراف دریچه مقعدی
• مشاهده زخم طولی روی عضله ی مقعد

مطالعه کنید : درمان شقاق با لیزر

فیستول مقعدی

فیستول مقعد نوع کمتر شایع بیماری های مقعدی است. این بیماری موجب میشود، مسیری غیرطبیعی بین روده و پوست اطراف مقعد ایجاد شود که روده را به پوست اطراف مقعد متصل میکند. این مسیر باعث میشود، آلودگی های روده به سطح پوست منتقل شود.

علت فیستول عفونتهای طولانی مدت و درمان نشده مانند آبسه است. یکی از علائم این بیماری مشاهده خون در مدفوع است. از دیگر علائم و نشانه ها ومی توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• درد
• قرمزی و التهاب اطراف دریچه مقعد
• خونریزی
• خارش و سوزش
• ترشحات عفونی وخونی
• مشاهده توده متورم یا سوراخ روی پوست اطراف مقعد

مطالعه کنید : فیستول چیست؟

سرطان روده بزرگ

سرطان روده بزرگ توده ای از سلول ها است که در اثر رشد خارج از کنترل سلول های روده ایجاد میشود. علت این بیماری مشخص نیست. اما علت سرطان با نقص سیستم ایمنی بدن در ارتباط است. این بیماری معمولاً در مراحل اولیه علامت و نشانه ای ندارد اما وقتی پیرفت میکند، ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد که یکی از مهمترین آنها، مشاهده خون در مدفوع است. از دیگر علائم این بیماری میتوانیم به این موارد اشاره کنیم :

• کاهش وزن بی دلیل
• احساس ناکامل بودن دفع
• کاهش وزن
• احساس خستگی
• استفراغ
• اسهال و یبوست

مطالعه کنید : سرطان روده بزرگ، علت، علائم و درمان

دیورتیکولیت

دیور تیکول ها، كيسه هاي كوچكي هستند که در دیواره روده بزرگ ایجاد میشود. اگر این کیسه ها دچار التهاب و عفونت شوند، بیماری دیورتیکولیت ایجاد میشود. پزشکان موفق با کشف علت این بیماری نشده اند. یمیاز نشانه های این عارضه خون در مدفوع است از دیگر علائم این بیماری میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• درد یا گرفتگی شکم
• نفخ
• یبوست
• اسهال

ایسکمی روده

هرگاه جریان شریان های اصلی روده متوقف شود، ایسکمی روده ایجاد میشود. این عارضه موجب میشود، گردش خون در روده یا بخشی از ان متوقف شود. به بیانی دیگر می توان گفت سندروم ایسکمی روده به علت انسداد عروق خونی در این ناحیه بر اثر تجمع چربی و پلاک خون ایجاد می شود. یکی از نشانه های ایسکمی، خون در مدفوع است.

مطالعه کنید : علت ایسکمی روده چیست؟ درمان ایسکمی مزانتر

زخم معده

نوعی بیماری معده است که موجب بروز زخم در دیواره معده یا قسمت ابتدایی روده یا همان اثنی عشر می شود، زخم معده در اثر برخورد اسید با آن دچار خونریزی می شود. زخم معده باعث میشود، خون تیره در مدفوع مشاهده شود. یکی از نشانه های این بیماری خون در مدفوع است. از دیگر علائم زخم معده میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• تهوع
• استفراغ
• نفخ
• کاهش وزن بی دلیل
• سگیجه
• رنگ پریدگی
• دل درد
• خستگی بی دلیل

از دیگر بیماریهای مرتبط با خون در مدفوع میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• عوارض جانبی رادیوتراپی نواحی مانند رحم یا پروستات
• بیماری IBD یا بیماری های التهابی روده
• آنژیو دیسپلازی (عروق نازک شده)
• مشکلات مری
• دایورتیکولیت (التهاب دیورتیکول ها یا برجستگی های دیواره اندام های بدن)
• وجود پولیپ در روده بزرگ یا کوچک
• شوک یا ضربه

عکس خون در مدفوع

انواع مدفوع خونی

انواع مدفوعی بسته به میزان خونریزی به این شرح است:

• ملنا : اگر رنگ مدفوع قیری رنگ و تیره باشد؛ نشان دهنده مشکل خونریزی در معده و روده کوچک است.
• هماتوشزی : اگر در مدفوع خون قرمز و روشن مشاهده کنید، هماتوشزی نام میگیرد. منشا این خونریزی در روده بزرگ و انتهای مقعد است.
• خون مخفی : در این خونریزی، میزان خون به حدی کم است که تنها با آزمایش قابل تشخیص خواهد بود.

وجود خون در مدفوع کودکان و نوزاد

دیدن خون در مدفوع کودکان و نوزادان مشکل نسبتاً شایعی محسوب می شود و علت آن در اغلب موارد یبوست کودکان است، از علت خون آمدن از مقعد در کودکان می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• زخم بودن نوک پستان مادر هنگام شیر دادن
• مصرف قطره های ویتامین و فلوراید برای اولین بار
• ورم مخاط روده بزرگ و اختلالات روده
• مصرف شیرگاو و آلرژی  مصرف این شیر برای نوزادان مناسب نبوده و ممکن است باعث ایجاد لخته خون در مدفوع شود. همچنین در برخی از کودکان مشاهده شده که بدن آنها به خوراکی هایی مانند شیر یا سویا آلرژی داشته و واکنش نشان میدهد.
• یبوست، شایع ترین علت خون در مدفوع نوزادان ابتلا به یبوست است که با درد شدیدی همراه خواهد شد.
• ورود عوامل میکروبی و بیماری زا به بدن

آیا برای درمان خون در مدفوع به پزشک مراجعه کنیم؟

بله، باید به محض مشاهده خون در مدفوع به هر میزان، برای تشخیص علت این شرایط به پزشک مراجعه کنید. این مشکل از بیماریهای مختلفی نشات میگیرد، که بعضی از این بیماری خطرناک هستند. در ضمن اگر بیماری ها سریعاً تشخیص داده و درمان شوند، نتیجه بهتری خواهد داشت.

اگر مدفوع خونی با علائم زیر همراه شود، خطرناک محسوب میشود و باید اورژانسی با پزشک مشورت کنید:

• گیجی
• خونریزی مداوم
• گرفتگی شکم
• درد مقعد
• حالت تهوع

برای درمان خون در مدفوع به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

جهت تشخیص اولیه ی این بیماری می توانید به پزشک عمومی و یا متخصص گوارش مراجعه کنید. سپس در مرحله ی بعد پزشک عمومی با توجه به ضعیت، بیمار را به پزشک مربوطه ارجاع می دهد. برای درمان بیماریهای که نیاز به جراحی دارند، مثل بواسیر، شقاق و فیستول باید با متخصص جراح مشورت کنید.

تشخیص

هنگامی که به پزشک مراجعه میکنید، متخصص با توجه به وضعیت بیمار، بررسی سایر علائم و… بیمار را تشخیص می دهد.مثلا ممکن است هنگامی که به پزشک مراجعه میکنید، سوالات زیر را از شما بپرسد:

• آیا در جای خاصی از بدن احساس درد دارید؟
• آیا سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری خاصی دارید؟
• آیا بی دلیل دچار کاهش وزن شده اید؟
• آیا تغییراتی در وضعیت اجابت مزاج داشته اید؟
• آیا همراه با خونریزی علائمی دیگری هم دارید؟

در مرحله ی بعد پزشک جهت تشخیص علت این وضعیت، آزمایشات زیر را تجویز می نماید:

• سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی : این آزمایش شامل بررسی وضعیت کولون یا سیگموئید ( بخشی از روده بزرگ) با استفاده از یک لوله طویل و دارای دوربین است. این وسیله یک لوله انعطاف پذیر است که با استفاده از آن پزشک می تواند داخل روده را مشاهده نماید.
• آندوسکوپی : اگر پزشک تشخیص دهد، علت خونریزی قسمت ابتدایی دستگاه گوارش است، انجام آندوسکوپی را توصیه می نماید. در این آزمایش، پزشک با استفاده از وارد کردن یک لوله انعطاف پذیر و طویل از طریق دهان به معده و مری این بخش از بدن را بررسی میکند. این لوله دارای دوربین است و تصاویری را ضبط میکند که پزشک می تواند بر روی مانیتور تماشا نماید.
• آزمایش خون : این آزمایش به جهت بررسی کم خونی انجام میشود.

مطالعه کنید : کولونوسکوپی چیست و چگونه انجام می شود؟

درمان خون در مدفوع بزرگسالان و کودکان

می توانید برای درمان موقت از درمان های گیاهی و تغییر رژیم غذایی شامل مصرف کمتر ادویه و گنجاندن فیبر در رژیم غذایی بهره ببرید و در زمان مناسب با پزشک خود در رابطه با تشخیص علت این عارضه مشورت نمایید.

درمان دارویی

همان طور که اشاره کردیم برای درمان بایستی به پزشک مشورت کنید اما در مورد درمان دارویی این بیماری باید بگوییم مصرف آنتی بیوتیک می تواند جهت بهبود هلیکوباکتر پیلوری، داروهای خنثی کننده اسید معده و یا داروهای ضد التهاب برای درمان التهاب روده بزرگ کاربرد داشته باشد. همچنین نشستن در آب گرم و تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند در بهبودی بیماری هایی نظیر هموروئید و شقاق موثر باشد.

درمان گیاهی

جهت درمان لخته خون در مدفوع یک دستور گیاهی خاص وجود دارد که شامل ترکیب موادی از جمله صمغ عربی ، شادنج سنگی ، بلوط و پوست سبز پسته و کتیرا گل محمدی و مازو و همچنین پوست خشک انار و سماق به اندازه ی سی گرم و در نهایت بیست گرم از گل ارمنی است این مخلوط را باید یک قاشق غذاخوری، ۳ بار در روز میل کنید.

جراحی

استفاده از درمان جراحی برای بهبودی خون در مدفوع زمانی صورت می گیرد که ابتلا به بیماری هایی نظیر پولیپ روده در شخص تشخیص داده شود و نیاز به جراحی  تایید شود. درمان سایر بیماری ها مانند بواسیر یا شقاق نیز در مراحل حاد نیاز به درمان جراحی خواهد داشت.

سوالات رایج