دستگاه گوارش (GI) شما شامل مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ یا کولون، رکتوم و مقعد است. خونریزی دستگاه گوارش (GI) یکی از مشکلات شایعی است که بیماران را به وحشت می اندازد، این مشکل می تواند ناشی از عوامل مختلفی و اختلالات دستگاه گوارش ایجاد شود، و نیاز به بررسی های بیشتری دارد.
خونریزی از دستگاه گوارش می تواند از دستگاه گوارش فوقانی و یا تحتانی باشد و به صورت استفراغ خونی، خون در مدفوع به رنگ خون قرمز و تازه و یا مدفوع قیری رنگ نمایان شود، و حتی ممکن است تهدید کننده زندگی باشد. تصویربرداری معمولاً می تواند علت خونریزی را پیدا کند. درمان بستگی به منبع خونریزی دارد.
علائم
علائم و نشانه های خونریزی دستگاه گوارش می تواند آشکار (علنی) یا پنهان (مخفی) باشد. علائم و نشانه‌ها به محل خونریزی بستگی دارد، که می‌تواند در هر نقطه از دستگاه گوارش (از دهان تا مقعد) باشد.
خونریزی آشکار ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
- استفراغ خون، که ممکن است قرمز یا قهوه ای تیره باشد و از نظر بافت شبیه تفاله قهوه باشد.
- مدفوع سیاه و قیری رنگ
- خونریزی مقعدی، معمولاً در مدفوع یا همراه با آن
با خونریزی پنهان، ممکن است:
- سبکی سر
- دشواری در تنفس
- غش کردن
- درد قفسه سینه
- درد شکم
- علائم شوک
اگر خونریزی شما به طور ناگهانی شروع شود و به سرعت پیشرفت کند، ممکن است دچار شوک شوید. علائم و نشانه های شوک عبارتند از:
- افت فشار خون
- ادرار نکردن یا به ندرت، در مقادیر کم
- نبض سریع
- بی هوشی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دچار هریک از علائمی که در قسمت قبل به آنها اشاره کردیم شده اید و یا دچار خونریزی از مقعد و خون در مدفوع هستید، در اولین فرصت برای بررسی به پزشک مراجعه کنید.
علت خونریزی دستگاه گوارش
خونریزی گوارشی یک بیماری نیست، بلکه نشانه یک بیماری است. خونریزی دستگاه گوارش می تواند به علت های مختلفی روی دهد، که نیاز به بررسی های بیشتری دارد. اما نباید نسبت به این علامت بی تفاوت باشید، زیرا علت این خونریزی می تواند بیماری های خوشی خیمی مانند هموروئید یا بواسیر باشد و یا از بیماری هایی کشنده ای مانند سرطان نشات گیرد. مهمترین علل خونریزی از دستگاه گوارش عبارتند از :
خونریزی دستگاه گوارش فوقانی
علل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- زخم معده : این بیماری شایع ترین علت خونریزی دستگاه گوارش فوقانی است. زخم های گوارشی زخم هایی هستند که در پوشش معده و قسمت بالایی روده کوچک ایجاد می‌شوند. اسید معده، چه از باکتری ها و چه از داروهای ضد التهابی، به پوشش معده آسیب می رساند و منجر به ایجاد زخم می شود.
- پارگی مری : مری مسیری است که گلو را به معده وصل می کند. زخم مری اغلب در افرادی که بیش از حد الکل مصرف می کنند، شایع تر است.
- واریس مری : منظور از این بیماری وریدهای غیر طبیعی و بزرگ شده در مری هستند، این وضعیت اغلب در افراد مبتلا به بیماری جدی کبد رخ می دهد.
- ازوفاژیت : این التهاب مری بیشتر در اثر بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) ایجاد میشود.
خونریزی دستگاه گوارش تحتانی
علل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیماری دیورتیکولار : این شامل ایجاد کیسه های کوچک و برآمده در دستگاه گوارش (دیورتیکولوز) است. اگر یک یا چند کیسه ملتهب یا عفونی شود، دیورتیکولیت نامیده می شود.
- بیماری التهابی روده (IBD) : این بیماری شامل کولیت اولسراتیو است که باعث التهاب و زخم در روده بزرگ و راست روده می شود و بیماری کرون و التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش را به همراه دارد.
- تومورهای غیر سرطانی (خوش خیم) یا سرطانی مری، معده، کولون یا رکتوم می توانند پوشش داخلی دستگاه گوارش را ضعیف کرده و باعث خونریزی شوند.
- پولیپ روده بزرگ، توده های کوچک سلولی که روی پوشش روده بزرگ تشکیل می شوند، و می توانند باعث خونریزی شوند. بیشتر آنها بی ضرر هستند، اما برخی از آنها ممکن است سرطانی باشند یا در صورت عدم حذف سرطانی شوند.
- هموروئید: این بیماری وریدهای متورم مقعد یا پایین رکتوم و شبیه به وریدهای واریسی هستند.
- شقاق مقعد: این بیماری پارگی های کوچک در پوشش مقعد هستند.
- پروکتیت : التهاب پوشش رکتوم می تواند باعث خونریزی مقعدی شود.
انواع خونریزی
انواع رایج خونریزی از دستگاه گوارش عبارت است از :
خون در مدفوع
خون در مدفوع یکی از اشکال خونریزی از دستگاه گوارش است. که شایع تر از موارد دیگر است. این مشکل نیز باید جدی گرفته شود، با این حال در اغلب موارد علت خون در مدفوع بیماری های بی خطری نظیر هموروئید است. از دیگر علل این مشکل می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- پولیپ روده بزرگ
- سرطان
- بیماری کرون
- کولیت اولسراتیو
- خونریزی معده یا دوازدهه
خونریزی از معده از علل شایع خون در مدفوع در افراد بالای ۶۰ سال است. البته اگر خونریزی از معده سریع و زیاد باشد، به صورت خون در مدفوع نمایان می شود، ولی اگر این خونریزی آهسته باشد، موجب تیره شدن رنگ مدفوع می شود، البته تیره شدن رنگ مدفوع می تواند ناشی از مصرف مکمل آهن و یا شیرین بیان باشد.
استفراغ خونی
استفراغ خونی می تواند از علت های متعددی نشات گیرد، این خونریزی از قسمت های فوقانی دستگاه گوارش نشات می گیرد. این قسمت ها عبارتند از :
- معده
- مری
- روده کوچک (دوازدهه)
- استفراغ خونی
خونریزی از ناحیه پایین تر از قسمت دوازده روده به سمت بالا باز نمی گردد، بلکه وارد روده بزرگ شده و از طریق مدفوع دفع می شود.اگر خون موجود در استفراغ خونی به رنگ روشن باشد، نشانگر این است که خونریزی کمی قبل تر صورت گرفته است اما اگر این خونریزی به رنگ تیره باشد، یعنی مدت طولانی از خونریزی گذشته و خون چندین ساعت در معده باقی مانده است.
عوارض
خونریزی گوارشی می تواند باعث موارد زیر شود:
- شوکه شدن
- کم خونی
- مرگ
تشخیص خونریزی دستگاه گوارش
خونریزی دستگاه گوارش بسته با محل خونریزی با روش های متعددی انجام می شود که عبارتند از :
- خونریزی دستگاه گوارش فوقانی : در صورتی که خونریزی دستگاه گوارش به شکل استفراغ خونی باشد، پزشک از روش آندوسکوپی (شامل وارد کردن لوله فیبر نوری کوچک از طریق مری به معده.) برای تشخیص دقیق محل خونریزی استفاده می کند.
- خونریزی دستگاه گوارش تحتانی : در صورتی که خونریزی دستگاه گوارش به شکل خون در مدفوع و یا مدفوع قیری رنگ باشد، پزشک از روش کولونوسکوپی (شامل وارد کردن لوله فیبر نوری کوچک از مقعد به روده.) البته وجود خون در مدفوع در اغلب موارد با چشم قابل مشاهده نبوده زیرا که مقدار این خونریزی انقدر کم بوده که با چشم قابل مشاهده نمی باشد.
درمان خونریزی دستگاه گوارش
درمان خون‌ریزی‌های دستگاه گوارش بسته به علت و محل خونریزی متفاوت است، برخی از درمان های پیش بینی شده به این شرح است:
- خونریزی با منشا دیورتیکول : برای توقف این خونریزی پزشک به طور مستقیم به داخل سرخرگ تغذیه کننده آن دارو تزریق می کند.
- خونریزی با منشا گاستریت ( التهاب معده ) : درمان این خونریزی با درمان علت زمینه ای صورت می گیرد.
- خونریزی با منشا هموروئید : درمان هموروئید با لیزر انجام میشود، همچنین درمان این خونریزی با درمان علت زمینه ای صورت می گیرد.
در برخی موارد نیز برای توقف خونریزی از لیزر استفاده میشود. در مواردی که خونریزی به درمان ها پاسخ نمی دهد. عمل جراحی ضرورت می یابد.
جلوگیری
برای کمک به پیشگیری از خونریزی دستگاه گوارش موارد زیر را رعایت کنید :
- استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را محدود کنید.
- مصرف الکل را محدود کنید.
- اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید.
- اگر مبتلا به GERD (بیماریهای دستگاه گوارش) هستید، دستورالعمل های پزشک خود را برای درمان آن دنبال کنید.
منابع :
سلام. اقای دکتر
من مدتی هست که با عرض معذرت خون بالا میارم. به نظرتون علت این مشکل چی هست؟ آیا خطرناکه؟
این مشکل علت های بسیار زیادی دارد. برای تشخیص با متخصص گوارش مشورت کنید. در ضمن ممکن هست علت های خطرناکی داشته باشد، بنابراین در اولین فرصت با پزشک مشورت کنید.
سلام. من خون بالا میارم آیا سرطان دارم؟ خیلی نگرانم حتی دکتر هم نمیتونم برم!
سلام. احتمالش هست اما تشخیص نیاز به آزمایشات مختلف دارد.
سلام و وقت بخیر ، من مدت چند سال بود بیماری داشتم که در طول روز نمی‌تونستم تحرک کافی داشته باشم و به همان علت چند مدت میشه که هر گاه غذای شخ هضم و یا کانسر ماهی با نون بخورم دچار خونریزی مقعدی میشم و رنگ خون هم سرخ تیره می‌باشد و اگر از غذاهای سبزی جات و برنج و گوشت استفاده کنم این مشکل رو ندارم بنظر شما چی کار کنم برم پزشک و یا با ورزش و غذاهای سالم میشه درمان شد ؟ ممنون از کمک تون .
سلام. اگر فقط همین غذاهاس مصرف نکنید. اگر خونریزی ادامه داشت و مدام تکرار میشه حتما به پزشک مراجعه کنید.
سلام. علت خونریزی از مقعد همراه با بیورن زدن زائده چی هست
سلام. احتمالا بواسیر هست. برای تشخیص قطعی باید معاینه بشین. برای اطلاعات بیشتر ضفحه بواسیر چیست را مطالعه کنید.
سلام. اسهال خونی مربوط به چه مشکلی هست؟
سلام. اسهال خونی علت های بسیار زیادی داره، برای تشخیص دقیق باید معاینه بشین.