هلیکوباکترپیلوری معده که به اختصار H.pylori هم نامیده می شود نوعی باکتری مارپیچی است که روده کوچک و معده را آلوده می کند. این باکتری ها وارد بدن و دستگاه گوارش می شوند و پس از ورود به غشای معده شما (که وظیفه آن حفاظت از شما در برابر اسیدی است که برای هضم غذا استفاده می شود) آسیب وارد می کند و بعد از آن اسید وارد غشا می شود که همین باعث ایجاد زخم معده می شود. هلیکوباکتر معده عفونت شایعی است که دو سوم از جمعیت جهان گرفتار آن هستند.
در ابتدا پزشکان و متخصصان این تصور را داشتند که استرس، سیگار کشیدن، غذاهای تند و سبک و عادت های غذایی عامل این بیماری می باشد اما بعدها دریافتند که دلیل اصلی هلیکوباکتر پیلوری معده و یا همان زخم معده، میکروب ها هستند. این باکتری معمولا به شکل مارپیچی است ولی شکل کروی هم دارد و هر دو شکل آن بیماری زاست.حتی در برخی افراد این باکتری باعث ابتلا به سرطان معده می شود.
نکته عجیب در مورد هلیکوباکتر معده این است که ممکن است این باکتری سالها در بدن فردی زندگی کند اما از وجود آن اطلاعی نداشته باشد یعنی ممکن است شما این باکتری را در بدن خود داشته باشید اما بدون هیچ علائم و نشانه ای و در آینده بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان و بیماری های گوارشی باشید. این باکتری از راه آب هم منتقل می شود بنابراین در کشورهایی که از نظر بهداشت و دسترسی به آب تمیز جایگاه خوبی ندارند شایع تر است.
علائم هلیکوباکتر معده
همان طور که گفته شد ممکن است هلیکوباکتر در بسیاری از افراد هیچ علامت و نشانه ای نداشته باشد اما اگر باعث ایجاد زخم معده شود علائم و نشانه هایی دارد که عبارتند از: مهم ترین علامت زخم معده سوزش و درد شکمی است به خصوص در ساعاتی که معده خالی است.
سایر علائم و نشانه ها:
- نفح
- تهوع و استفراغ
- کاهش وزن بی دلیل
- درد شکم و سوزش سردل
- اسهال
- مدفوع تیره
- آروغ زدن مداوم
- گرسنه نشدن و عدم احساس گرسنگی
- لرزش
- پف کردن
هم چنین اگر زخم معده یا روده شما خونریزی کند ممکن است این علائم هم نمایان شود:
- خون در مدفوع
- استفراغ خونی
- مشکلات تنفسی
تشخیص هلیکوباکتر پیلوری معده
اگر بیمار سابقه زخم معده و یا بیماری های گوارشی را نداشته باشد پزشک تست های تشخیص هلیکوباکتر را انجام نمی دهد اما اگر در گذشته و یا در حال حاضر هم این بیماری را دارید، پزشک تست ها و آزمایش های زیر را انجام می دهد:
- آزمایش تنفسی اوره: بیماری نوشیدنی ای که حاوی ماده اوره است را می نوشد سپس داخل یک کیسه نفس می کشد و پزشک کیسه را به آزمایشگاه می فرستد. اگر بیمار میکروب هلیکوباکتر معده را داشته باشد اوره به دی اکسید کربن تبدیل می شود و مقدار دی اکسید کربن در تنفس او زیاد می شود.
- آندوسکوپی بالای معده و روده:پزشک با استفاده از آندوسکوپ (لوله ای که دوربین کوچکی به آن متصل است) داخل معده و بالای روده را مشاهده می کند و در صورت نیاز نمونه برداری هم انجام می شود.
- سی تی اسکن:با استفاده از سی تی اسکن و تصویربرداری از داخل بدن شما پزشک اجزای داخلی معده شما را مشاهده می کند اگر مشکوک به سرطان معده باشید از این روش برای تشخیص استفاده می کنند.
- تست GI:برای انجام این آزمایش بیماری یک نوشیدنی حاوی ماده باریم را می نوشد و سپس پزشک با استفاده از اشعه ایکس داخل روده و معده را مشاهده می کند.
- آزمایش خون و آزمایش مدفوع برای بررسی کم خونی و مشاهده خون در مدفوع نیز ممکن است انجام شود.
پیشگیری از ابتلا به میکروب هلیکوباکتر معده
روش پیشگیری این باکتری هم مانند پیشگیری از سایر میکروب هاست یعنی:
- قبل از غذا خوردن و پس از رفتن به دستشویی دست های خود را بشویید.
- از مصرف عذا یا آب ناسالم و چیزهای پخته نشده خودداری نمایید.
- استرس، مصرف دخانیات، و رژیم و سبک تغذیه در تشدید درد زخم معده تاثیر دارند پس در این خصوص با پزشک مشورت نمایید. درمان میکروب معده آسان است و معمولا باعث مشکل نمی شود. اما اگر به علائم آن بی توجه باشید ممکن است مبتلا به سرطان و یا زخم معده شوید. پس در صورت مشاهده هریک از این علائم به پزشک مراجعه نمایید تا دارو و درمان مناسب برای شما را شروع کند.
درمان هلیکوباکتر معده
اگر فرد بر اثر میکروب هلیکوباکتر مبتلا به زخم معده شده باشد درمان معمولا یک تا دو هفته طول می کشد که شامل درمان غشای معده، کشتن میکروب ها و پیشگیری از بازگشت زخم ها می شود. داروها و آنتی بیوتیک هایی که پزشک برای شما تجویز می کند شامل: آموکسی سیلین، مترونیدازول، تتراسایکلین و … می باشد که چون آنتی بیوتیک ها به تنهایی نمی توانند هلیکوباکتر را درمان کنند پس دسته ای دیگر از داروهای کاهش دهنده اسید معده مانند پنتوپرازول یا رابپرازول تجویز خواهد شد.
بنابراین ممکن است در روز ۱۴ قرص و یا بیشتر هم مصرف کنید که معمولا چند هفته بیشتر طول نمی کشد و بعد از اتمام دوره پزشک دوباره آزمایش و تست های مربوط را از شما میگیرد تا مطمئن شود که میکروب معده کاملا از بین رفته است.
درمان طبیعی و خانگی برای هلیکوباکتر معده
- پروبیوتیک ها : پروبیوتیک ها یا باکتری های خوب روده با باکتری هلیکوباکتر که یک باکتری ناخواسته است مبارزه می کنند پس اگر همراه با آنتی بیوتیک ها، پروبیوتیک هم مصرف شود احتمال درمان قطعی باکتری بیشتر است و همچنین از رشد زیاد مخمرها هم جلوگیری می کند.
- چای سبز و عسل : مصرف چای سبز و عسل به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی ای که دارند در از بین بردن التهاب و عفونت روده و مخاط گوارشی موثرند.
- جوانه بروکلی: یک ترکیب در شاخه بروکلی با این باکتری مبارزه می کند و التهاب معده را کاهش می دهد.
فتوتراپی یا نوردرمانی برای از بین بردن هلیکوباکتر معده
اگر مصرف آنتی بیوتیک ها موثر نبود از این روش استفاده می شود چون این باکتری به نور آسیب پذیر است با استفاده از نور ماوراء بنفش سعی در از بین بردن هلیکوباکتر دارند.
سلام. من این میکروب دارم. خیلی نگرانم آیا ممکن هست باعث سرطان بشه؟ من خانم ۴۶ ساله هستم و ۲ ماه که این بیماری گرفتم.
سلام. با متخصص گوارش مشورت کنید. بایددرمان بشه و احتمال کمی برای سرطانی شدن آن هست معمولاً مشکلی ایجاد نمیکنه با این حال باید تحت نظر پزشک باشید.
ازمایش لازم داره
بسته مه میزان ازمایش داره
ممکنه با رژیم غذایی رفع بشه
یا داروهای پروبیوتیک
آیا میکروب معده ، سرطان میشه؟ آیا میشه ازش پیشگیری کرد؟
سلام. بله امکانش هست. با درمان به موقع میکروب معده میتوان از این مشکل پیشگیری نمود.
سلام من چند ماه که خون مرغ روی زخم ریخته و باعث شده همراه مدفوع چرک زرد رنگی چرب است از معدم خارج شود باید چیکار کنم الان ۴ماه برم دکتر آیا مرغ ها دیگر بیماری هم دارند یا فقط هیلوباکتری که از طریق خون یا رابط با حیون خانگی مثل مرغ انتقال پیدا میکنه
سلام. به متخصص کلورکتال مراجعه کنید. بله احتمال انتقال عفونت و بیماری هست.
بسیار آموزنده بود سپاس فراوان
سلام. هلیکوباکتر معده با چه دارویی قابل درمان هست؟
سلام. باید حضورا به پزشک مراجعه کنید تا با توجه به میزان عفونت داروی مناسب را تجویز کنند.