ایسکمی روده هنگامی اتفاق می افتد که جریان شریان های اصلی که منبع تامین خون روده ها هستند، متوقف شود. در واقع اگر به دلیل انسداد روده جریان خون به روده نرسد، این عارضه به وجود می آید. ایسکمی هم برای روده بزرگ و هم برای روده کوچک می تواند اتفاق بیفتد. این بیماری بسیار جدی و خطرناک بوده و در موارد شدید، باعث می شود جریان خون به روده قطع شود و منجر به مرگ شود. اما خوشبختانه این بیماری گوارشی هم اکنون قابل درمان است (از طریق برگرداندن جریان کافی خون). این بیماری در هر سنی می تواند رخ دهد، اما معمولا در بین افراد بالای ۶۰ سال شایع تر است.
علت ایسکمی روده
علت این بیماری توقف و یا کاهش جریان خون در شریان های اصلی روده است، که این امر می تواند به دلیل مسدود شدن و یا تنگ شدن دیواره رگ ها به وسیله لخته خون و یا رسوبات کلسترول و چربی باشد. سایر عواملی که احتمال ابتلا و ریسک این عارضه گوارشی را افزایش می دهد، عبارت است از:
- تجمع و تشکیل رسوب و چربی در شریان و سرخرگ (آترواسکلروز)
- فشارخون بالا یا پایین
- مشکلات و نارسایی های قلبی مانند بی نظمی ضربان قلب و…
- مشکلات خونی مانند کم خونی داسی شکل و … که خطر تشکیل لخته خون را افزایش می دهد.
- داروهایی مانند قرص های ضد بارداری و داروهای میگرن
علائم ایسکمی روده
علائم این بیماری از حاد تا مزمن متغیر است و در هر فردی می تواند متفاوت باشد، اما یک سری علائم ثابت شناخته شده وجود دارد که نشان دهنده ایسکمی است:
علائم و نشانه های ایسکمی روده در موارد حاد
- درد ناگهانی شکم
- خون در مدفوع
علائم ایسکمی روده در موارد مزمن
تشخیص ایسکمی روده
این بیماری گوارشی معمولا با دردهای شدید شکمی همراه است. اگر بعد از صرف غذا دچار درد شکمی شدید، لازم است تا به یک متخصص گوارش مراجعه نمایید. اگر پزشک به ایسکمی روده مشکوک باشد چند تست و آزمایش را توصیه می کند که انجام دهید:
آزمایش خون
اگر تعداد گلبول های سفید خون شما افزایش یافته باشد، احتمال ایسکمی روده بالا می رود.
تصویربرداری: تست های تصویربرداری مانند سی تی اسکن، ام آر آی، سونوگرافی و پرتو ایکس می تواند به پزشک کمک کند که اندام های داخلی شما را مشاهده کند.
آندوسکوپی-کولونوسکوپی–سیگموئیدوسکوپی
وارد کردن یک لوله باریک از راه رکتوم و یا دهان که یک دوربین سر آن متصل است تا تصویری از داخل سیستم گوارشی فراهم کند. دوربین اگر از راه دهان وارد شود می توان قسمت بالای روده کوچک را مشاهده کرد که این روش همان آندوسکوپی می باشد. اما اگر دوربین از راه کولون وارد شود می توان قسمتی از کولون را مشاهده کرد که همان سیگموئیدوسکوپی می باشد.همچنین دوربین می تواند تمام کولون را نشان دهد که همان کولونوسکوپی می باشد.
آنژیوگرافی
در این روش یک لوله باریک و بلند را از طریق کشاله ران و یا بازوی شما به سمت آئورت حرکت می دهند و در این حالت یک ماده رنگی به بیمار تزریق می کنند، تا بتوانند گردش خون را در سرخرگ های روده ای مشخص کنند. اگر مبتلا به این بیماری باشید، تصاویر انسداد و یا باریک شدن سرخرگ را نشان می دهد.
انواع ایسکمی روده
این بیماری با توجه به علت به وجود آورنده آن و قسمتی که درگیر است به چند دسته تقسیم میشود:
ایسکمی کولون یا کولیت ایسکمیک
شایع ترین نوع ایسکمی، ایسکمی کولون یا کولیت ایسکمیک می باشد که در روده بزرگ و در اثر کند شدن و کاهش جریان خون به روده بزرگ و کولون ایجاد می شود. علت دقیق کاهش جریان خون به روده بزرگ مشخص نیست، اما برخی موارد مانند:
- افت زیاد فشار خون به دلیل جراحی، شوک یا تروما، و نارسایی های قلبی
- لخته شدن خون در شریان و سرخرگ اصلی کولون که وظیفه تامین خون روده بزرگ را دارد.
- بیماری ولولوس و یا پیچ خوردگی روده
- بزرگ شدن زیاد حجم روده به دلیل تومور یا بافت اسکار
- سایر اختلالات پزشکی مرتبط با خون مانند التهاب رگ های خونی، کم خونی داسی شکل و …
- داروهایی که باعث انقباض و کوچک شدن عروق خونی می شوند: مانند داروهای قلبی، میگرن و داروهای هورمونی مانند استروژن و قرص های ضد بارداری
- مصرف کوکائین و شیشه (متامفتامین)
- ورزش سنگین و شدید
ایسکمی حاد مزانتر (مزانتریک حاد)
این ایسکمی شروع ناگهانی دارد و بر روده کوچک تاثیر می گذارد.عوامل به وجود آورنده این نوع ایسکمی شامل این موارد است:
شایع ترین علت ایجاد ایسکمی حاد مزانتر، آمبولی و یا جدا شدن لخته خون از قلب می باشد که در شریانی که خون غنی از اکسیژن را به روده می رساند (سرخرگ مزانتریک فوقانی) حرکت می کند و باعث مسدود شدن آن می شود. دلیل لخته شدن خون هم در این مورد معمولا نارسایی های قلبی و یا آریتمی است.
دلیل دیگری که باعث کند شدن جریان خون می شود انسداد یکی از شریان های اصلی به دلیل رسوب چربی و کلسترول بر روی دیواره شریان (آترواسکلروز) می باشد. این نوع ایسکمی به صورت ناگهانی و در افراد مبتلا به ایسکمی مزمن رخ می دهد.
قطع جریان خون رسانی و اختلال در آن که فشار خون پایین علت آن است این فشار خون پایین هم می تواند ناشی از شوک و یا مصرف داروهای خاص و نارسایی های قلبی باشد.
ایسکمی مزانتریک مزمن روده و یا آنژین روده
ایسکمی مزانتریک مزمن به دلیل تشکیل و ایجاد رسوبات و چربی در دیواره شریان و سرخرگ (آترواسکلروز) رخ می دهد.
روند این نوع ایسکمی تدریجی است و تا زمانی که حداقل دو یا سه سرخرگ و شریان اصلی شما به طور کامل مسدود نشده باشد نیازی به درمان نیست. از عوارض خطرناک این ایسکمی ایجاد لخته خون و انسداد کامل جریان خون است.
ایسکمی به دلیل عدم خروج خون از روده ها (ترومبوز ورید مزانتریک)
این حالت در هنگامی به وجود می آِید که در ورید و یا رگی که خون فاقد اکسیژن را از روده خارج می کند، لخته خون ایجاد شود در این شرایط ورید مسدود شده و خون به داخل روده بر می گردد که باعث تجمع خون در روده ها و تورم و خونریزی در آن می شود.
درمان ایسکمی روده
درمان این بیماری با توجه به علت بیماری و شدت آن متفاوت است. یعنی روش های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد، اما هدف از درمان با تمام روش ها، بازگشت گردش خون به دستگاه گوارش است.
درمان ایسکمی حاد
برای درمان این نوع ایسکمی از جراحی برای ترمیم یا برداشتن بافت آسیب دیده، و یا برداشتن لخته خون و رفع انسداد رگ ها استفاده می شود همچنین داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از تشکیل لخته خون نیز تجویز می شود.
درمان ایسکمی مزمن
درمان این نوع ایسکمی شامل برگرداندن جریان خون به روده است. پزشک می تواند با استفاده از روش آنژیوپلاستی، برای جلوگیری از انسداد سرخرگ مسدود شده را گشادتر کند.
درمان ایسکمی روده بزرگ
ایسکمی روده بزرگ ممکن است خود به خود درمان شود. پزشک برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک تجویز می کند. همچنین شاید لازم باشد بیماری هایی دیگری مانند نارسایی های قلبی و یا بی نظمی ضربان قلب درمان شود و یا داروهای میگرن و داروهای هورمونی قطع شود.
درمان ایسکمی ناشی از ترومبوز وریدی
اگر روده های شما سالم باشد و هیچ نشانه ای از آسیب را نشان ندهد احتمالا برای مدت ۳ تا ۶ ماه باید داروهای ضد انعقاد مصرف کنید که از تشکیل لخته خون جلوگیری می کند.
عوارض ایسکمی روده
- مرگ بافت روده: اگر جریان خون به بافت روده شما به طور ناگهانی قطع و یا مسدود شود بافت روده میمیرد.
- عفونت جدی و شدید: اگر دیواره روده سوراخ شود باعث می شود محتویات روده به حفره شکمی وارد شود و باعث عفونت شود.
- زخم شدن روده: گاهی روده ها بعد از ایسکمی بهبود می یابند اما این بهبودی باعث ایجاد زخم و یا اسکار در بافت روده می شود که باعث می شود روده باریک تر هم شود.
- در بعضی موارد این عارضه گوارشی کشنده می باشد.
سلام. پدر من به دلیل این بیماری در بیمارستان بستری شده، آیا خطرناک هست؟
سلام. اگر به موقع برای درمان مراجعه بشه، خطری بیمار تهدید نخواهد کرد.
سلام. آیا این بیماری میتونه باعث مرگ بشه؟
سلام. اگر به موقع برای درمان مراجعه کنید. مشکلی ایجاد نخواهد شد.
سلام. ایسکمی روده که دیر به دکتر مراجعه کرده ممکن هست باعث بی اختیاری بشه؟
سلام. خیر بعید میدونم. عضله اسفنکتر مقعد هست که در صورت آسیب باعث بی اختیاری میشه. اما این بیماری باید فورا درمان شود چرا احتمال ایجاد عوارض دیگر وجود دارد.