علت سوزش مقعد بعد از دفع مدفوع چیست؟ درمان سریع و فوری

احساس درد و سوزش مقعد هنگام مدفوع و یا اجابت مزاج حس رایجی است که معمولاً بیشتر افراد آن را تجربه می کنند، اما علامت بسیار مهمی برای بیماری های نشیمنگاهی است که نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد!!!

در این صفحه در مورد علت سوزش مقعدی, علائم و روش های درمان خانگی و پزشکی بحث می‌کنیم.

اکثراً و به خصوص زنان از بیان این مشکل خجالت می کشند و فرصت درمان را به خودشان نمی دهند. اما این موضوع مشکل حاد و یا غیر معمولی ای نیست که بابت آن خجالت بکشید. پس هرچه سریع تر برای درمان اقدام کنید.

علت و دلایل سوزش مقعد

اگر هنگامی که احساس می کنید نیاز به دفع مدفوع دارید ولی از ترس دردناک بودن و سوزش آن، این کار را به تعویق میندازید باید بدانید که با این کار نه تنها درمان نخواهید شد بلکه وضعیت خود را بدتر می کنید. خوشبختانه سوزش مقعد قابل درمان است اما باید در ابتدا علت آن را پیدا کنید. 

این مشکل دلایل مختلفی دارد که در ادامه به چند مورد از شایع ترین آنها می پردازیم:

هموروئید یا بواسیر

بیماری بواسیر یا هموروئید شایع ترین بیماری نشیمنگاهی و یکی از مهمترین دلایل سوزش مقعد هنگام مدفوع و بعد از آن می باشد.

زیرا هموروئید همان التهاب و ورم رگ های انتهای روده بزرگ یا همان رکتوم است که این موضوع می تواند باعث دردناک شدن دفع مدفوع برای شما شود. در واقع به دلایلی مثل چاقی و اضافه وزن، بارداری و یبوست به این رگ ها فشار زیادی وارد می شود و این فشار باعث ورم و التهاب عروق دیواره رکتوم می شود.  

بهتر است قبل از این که بیماری شدت یابد با روش هایی مثل افزایش مصرف فیبر و جلوگیری از یبوست، از آن پیشگیری نمایید. در غیر اینصورت یا باید با روش های تهاجمی مثل عمل جراحی سنتی بواسیر و یا لیزر درمانی هموروئید خود را درمان نمایید.

شقاق مقعد

پارگی ها و شکاف هایی که در اطراف مقعد و یا زیر پوست مقعد هستند، شقاق یا فیشر مقعد نام دارد و ممکن است باعث این سوزش شوند. این شکاف ها بر اثر عوامل مختلفی مثل رابطه مقعدی، یبوست و یا تنقیه به وجود می آیند. 

در این حالت معمولاً هنگام دفع مدفوع مقعد تان می سوزد و یا حتی ممکن است خونریزی به رنگ روشن هم روی دستمال توالت مشاهده کنید. مشاهده زخم  طولی در اطراف دریچه ی مقعد و درد شدید از دیگر علائم این بیماری هستند.

  بهترین کار در مراحل اولیه برای درمان و جلوگیری از عود مجدد این شکاف ها گنجاندن فیبر زیاد در رژیم غذایی  و نوشیدن مایعات و آب کافی برای درمان و جلوگیری از یبوست می باشد. 

در مراحل بعدی و در صورتی که زخم در طی ۲ هفته بهبود نیافت لازم است با پزشک شقاق در مورد درمان این بیماری مشورت کنید.

مطالعه کنید : عمل شقاق با لیزر

فیستول مقعد

فیستول مقعد یکی از بیماری های عفونی ناحیه مقعد است. فیستول ارتباط یا مسیر غیر طبیعی است که دو عضو را به هم متصل کرده است، این شرایط بیماری محسوب میشود و باید سریعاً درمان شوند. علت فیستول آبسه های طولانی مدت و درمان نشده است.

مطالعه کنید : درمان فیستول مقعدی با لیزر

التهاب رکتوم یا پروکتیت Proctitis

این بیماری مثل کرون روده و یا کولیت اولسراتیو جزو بیماری های التهابی روده می باشد که باعث عفونت مقعد میشود. سوزش مقعد می تواند ناشی از این بیماری ها باشد. البته بیماری هایی مانند سیفلیس و کلامیدیا هم که از بیماری های جنسی می باشند می توانند باعث پروکتیت شوند.

به دلیل اینکه رکتوم انتهای روده بزرگ و قبل از مقعد است، بنابراین اگر ملتهب شود عبور مدفوع سخت و دردناک میشود. 

برای تشخیص و درمان این بیماری باید به پزشک گوارش مراجعه کنید. این بیماری مزمن معمولاً با داروهای ضد التهاب و یا آنتی بیوتیک قابل کنترل است. 

سایر بیماری های التهابی روده، مثل کرون و یا کولیت اولسراتیو اگر باعث اسهال شوند، عبور مدفوع را از کانال مقعد دچار مشکل می سازند.

یبوست

یبوست مشکل بسیار رایجی است که در نتیجه ی آن دفع مدفوع به سختی انجام شده و یا از تعداد دفعات آن کاسته میشود. 

معمولاً اگر آب و مایعات کم مصرف می کنید و یا در رژیم غذایی خود فیبر را نگجانده باشید، مکرراً دچار یبوست خواهید شد. البته که یبوست علت های بسیار زیادی دارد و در صورتی که با تغییر رژیم غذایی مشکل شما همچنان پابرجاست، باید برای پیدا کردن علت به پزشک مراجعه کنید.

در این حالت (یبوست) معمولاً روده بزرگ آب مدفوع را به خودش می گیرد و باعث خشک شدن مدفوع می شود در نتیجه هنگام دفع مدفوع خشک مقعد شما دچار درد و سوزش می شود. پس سعی کنید همیشه از مواد غذایی مسهل و فیبر دار به اندازه کافی مصرف نمایید تا دچار یبوست نشوید.

مطالعه کنید : راه های درمان یبوست (سریع و فوری)

رابطه مقعدی

رابطه مقعدی ( استفاده از مقعد به انواع عضو جنسی زنانه) می تواند عوارض بسیاری را برای بدن به همراه داشته باشد. رابطه جنسی از راه مقعد ممکن است باعث ایجاد خراش و پارگی در اطراف مقعد شود و یا این که اگر رابطه مقعدی محافظت نشده باشد ممکن است باعث بیماری های جنسی مثل سیفلیس و کلامیدیا شود که اغلب به اشتباه فکر می کنند دچار بیماری التهابی روده شده اند.

درمان سوزش مقعدی بعد از رابطه بستگی به آسیب وارد به مقعد دارد.

اندومتریوز endometriosis

در برخی از زنان، بافت اندومتر وارد کانال روده بزرگ می شود که در این صورت عبور مدفوع همراه با سوزش می شود. علائم اندومتریوز حرکات دردناک روده ای در هنگام قاعدگی می باشد که در صورت مشاهده حتماً باید به متخصص زنان مراجعه نمایید.

زگیل تناسلی

  زگیل تناسلی یا همان ویروس اچ پی وی از طریق رابطه جنسی منتقل می شود. در صورت برقراری رابطه مقعدی این زگیل ها در ناحیه مقعد ظاهر شده و درد و سوزش شدیدی را به همراه دارند.

 این بیماری درمان قطعی ندارد. اما روشهای مختلفی شامل استفاده از پماد و دارو برای رفع زگیل ها وجود دارد.

مطالعه کنید : روشهای درمان زگیل تناسلی

سرطان مقعد

سرطان مقعد از علت های نادر برای سوزش مقعدی است. با این حال اگر مشخص شود، دلیل سوزش مقعد شما بعد از دفع مدفوع هیچ یک از مواردی که ذکر کردیم نبود، ممکن است دلایل دیگری مثل سرطان باشد.

 باید بدانید که ویروس اچ پی وی HPV یا زگیل تناسلی فقط منجر به سرطان دهانه رحم نمی شود و در برخی موارد باعث سرطان مقعد هم می شود. اگر علاوه بر سوزش و یا درد مقعد کاهش وزن هم داشتید، احتمال ابتلا به سرطان در شما بیشتر است. 

با این وجود، فقط پزشک است  که بعد از بررسی های دقیق می تواند بیماری سرطان را تایید کند.

برای درمان سوزش مقعد به چه پزشکی مراجعه کنم؟

اگر علائم شما در طی ۲ هفته برطرف نشد، لازم است با پزشک در مورد درمان مشورت کنید. برای تشخیص علت سوزش می توانید از متخصص گوارش کمک بگیرید. در صورت لزوم و در مواقعی که نیاز به جراحی است، متخصص گوارش شما را به جراح عمومی ارجاع می دهد.

به نقل از https://www.mayoclinic.org/ اگر سوزش مقعد با موارد زیر همراه است، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی از مقعد،
• سبکی سر،
• سرگیجه یا احساس ضعف
• درد مقعدی که بدتر می شود،
• تب، لرز یا ترشح مقعدی

درمان سوزش مقعد

سوزش مقعد تنها یک علامت دارد و درمان آن بستگی به علت به وجود آورنده ی آن دارد. با این حال برخی اقدامات قبل از مراجعه به پزشک می تواند به شما در تحمل این شرایط کمک کند.

اگر علت سوزش مقعد بیماری های مقعدی شقاق یا بواسیر باشد، با استفاده از لیزر سرپایی و بدون درد یا خونریزی رفع می‌شود. یبوست با تغییر در رژیم غذایی و بیماریهای التهابی با استفاده از لیزر درمان می‌شوند.

در ادامه به بررسی چند روش ساده برای تسکین موقتی سوزش مقعد قبل از مراجعه به پزشک می‌پردازیم:

  درمان خانگی 

این روش‌ها نمی‌توانند جایگزین مراجعه به پزشک شوند، اما می توانند در بهبود علائم شما موثر باشند.

• نشستن در آب گرم می‌تواند به شما در کاهش علائم بیماری کمک کند. یک لگن را از آب گرم پر کنید و برای ۳۰ دقیقه در آن بنشینید.
• کمپرس سرد می تواند به سرعت سوزش شما را برطرف کند.
• مصرف خوراکی‌های حاوی کافئین مثل چای و قهوه را محدود کنید.
• از مصرف خوراکی های تند بپرهیزید، زیرا این خوراکی ها بیماری شما را تشدید می کنند.
• مایعات بیشتری مصرف کنید.
• بهداشت مقعد را رعایت کنید و مرتباً لباس زیر خود را تعویض کنید.
• شستن مقعد با شوینده های معطر ممنوع است. 
• از مصرف الکل بپرهیزید.
• مصرف فیبر بیشتر( فیبر در انواع میوه ها، سبزیجات و غلات) یافت میشود.
•  تربچه خوراکی غنی از فیبر است  که مصرف آن می تواند در پیشگیری و درمان یبوست
• انجیر از میوه های غنی از فیبر است که مصرف آن جهت درمان یبوست توصیه میشود. برای این منظور می توانید هر روز صبح چند عدد فیبر مصرف کنید.

درمان گیاهی  

استفاده از این داروهای گیاهی می تواند در بهبود علائم شما موثر باشند :

•  آلوئه ورا : گیاه  آلوئه ورا خاصیت ضد التهابی داشته و می تواند در کاهش سوزش موثر باشد. برای این منظور استعمال روزانه ژل آلوئه ورا توصیه میشود.
• دانه گشنیز : این گیاه حاوی خواص ضد التهاب و آنتی اکسیدان است و میتواند به درمان سوزش کمک کند. برای این منظور مقداری از دانه های زیره را خیس کنید و صبح روز بعد این محلول را بنوشید.
• دانه زیره سبز : این گیاه می تواند تاثیرات چشمگیری در کاهش سوزش مقعد داشته باشد. برای این منظور می توانید  پودر دانه زیره را با آب مخلوط کنید تا خمیری تهیه شود، این خمیر را به مقعد بزنید و منتظر تاثیرگذاری آن باشید.

پماد برای درمان سوزش مقعدی 

این پماد‌ها می توانند درد و سوزش مقعد را برطرف کنند. قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید. در ضمن مصرف طولانی مدت این دارو ها توصیه نمیشود. بنابراین در صورتی که بعد از گذشت ۲ هفته همچنان علائم پابرجاست، مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید.

• لیدوکائین : این پماد داروی بی حسی است و به سرعت سوزش مقعد را برطرف می کند. هر زمان که احساس سوزش داشتید مقداری از این پماد را بر روی موضع سوزش استعمال نمایید.
• نیتروگلیسیرین : مصرف این پماد می تواند در رفع علائم شما موثر باشد. جریان خود را در این موضع افزایش میدهد. این پماد را می توانید هر ۱۲ ساعت یکبار مصرف کنید.
• گلیسیرین تری نیترات : این پماد با کاهش تنش عضلات و انقباض آن می تواند به رفع علائم شما کمک کند. 

هیچ یک روش‌های ذکر شده نمی تواند درمان قطعی برای سوزش مقعد باشند. بنابراین اگر سوزش مقعد به طور مکرر وجود دارد. آن را جدی بگیرید و برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

سوالات رایج سوزش مقعد