انواع سرطان مثانه، علت، علائم، تشخیص و روش های درمان به موقع آن

سرطان مثانه یکی از شایعترین سرطان ها است که هر سال تقریباً ۶۸۰۰۰ بزرگسال در ایالات متحده  به آن مبتلا می شوند. سرطان مثانه در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد و معمولاً در افراد مسن بیشتر دیده می شود، هر چند که ممکن است در هر سنی بروز نماید.

سرطان مثانه اغلب از سلول هایی (سلول های ادراری) که داخل مثانه قرار دارند، شروع می شود. مثانه اندامی توخالی و عضلانی در قسمت تحتانی شکم است که ادرار را ذخیره می کند. اگرچه این بیماری در مثانه بسیار متداول است، اما همین نوع سرطان می تواند در سایر قسمت های سیستم مجاری ادراری نیز رخ دهد. حدود ۷ مورد از هر ۱۰ مورد سرطان مثانه در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند.

در مراحل اولیه سرطان مثانه قابل درمان است. سرطان مثانه ممکن است عود کند. به همین دلیل، افراد مبتلا به این سرطان باید تا سالها پس از درمان آزمایشات پیگیری را تکرار کنند.

علائم سرطان مثانه

علائم و نشانه های سرطان مثانه، شامل موارد زیر است:

• خون در ادرار (هماچوری) : خون در ادرار می تواند به  رنگ قرمز روشن و یا تیره باشد. همچنین ممکن است در طی بررسی میکروسکوپی خون در ادرار تشخیص داده شود.
• ادرار دردناک
• درد لگن
• کمردرد
• تکرر ادرار

اما ، این علائم اغلب به دلایلی غیر از سرطان مثانه رخ می دهند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟

اگر دچار خون در ادرار (هماچوری) هستید، با پزشک خود ملاقات کنید تا بررسی های دقیق انجام شود. همچنین اگر علائم دیگری دارید که موجب نگرانی هستند با پزشک خود مشورت کنید.

علت سرطان مثانه

زمانی که سلولهای مثانه شروع به رشد غیرطبیعی می کند، سرطان مثانه ایجاد می شود. در این حالت سلولها به جای رشد و تقسیم منظم، به دلیل ایجاد جهش هایی، شروع به رشد کنترل نشده می کنند و تشکیل تومور می دهند. دلایل ایجاد سرطان مثانه عبارتند از:

• مصرف دخانیات
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
• قرار گرفتن در معرض تابش مواد رادیواکتیو
• تحریک مزمن پوشش مثانه
• عفونت های انگلی

البته در همه موارد عامل ایجاد سرطان مثانه مشخص نیست و در برخی از افراد مبتلا به سرطان مثانه هیچ فاکتور خطر آشکاری وجود ندارد.

انواع سرطان مثانه

انواع مختلفی از سلول ها در مثانه می توانند سرطانی شوند. نوع سلول مثانه که سرطان از آن شروع می شود، نوع سرطان مثانه را تعیین می کند.  تعیین نوع سرطان مثانه، به انتخاب روش درمانی کمک می کند. انواع سرطان مثانه عبارتند از:

• سرطان ادراری کارسینوم ادراری (کارسینوم سلول انتقالی) : این نوع سرطان درونی‌ترین لایۀ پوشش دستگاه ادراری و داخل مثانه را درگیر می کند. این نوع پوشش سلولی هنگام پر شدن مثانه منقبض می شود تا مثانه خالی شود. همین سلولها در داخل مجرای ادرار قرار دارند و تومورها نیز در آن مکانها ایجاد می شوند. سرطان ادراری شایع ترین نوع سرطان مثانه است.
• سرطان سلولی فلسی :  کارسینوم سلول سنگفرشی به علت تحریک مزمن مثانه، ایجاد می شود. به عنوان مثال ممکن است این سرطان در اثر عفونت یا استفاده طولانی مدت از سوند ادرار ایجاد شده باشد. این بیماری در مناطقی از جهان که عفونت انگلی خاص (شیستوزومیازیس) علت شایع عفونت مثانه است، شایع تر می باشد.
• آدنوکارسینوما :  آدنوکارسینوما در سلول های غده ترشح مخاط در مثانه تشکیل می شود.

برخی از سرطانهای مثانه بیش از یک نوع سلول را شامل می شوند.

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند، عبارتند از:

• سیگار کشیدن : سیگار ممکن است با تجمع مواد شیمیایی مضر در ادرار، خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد. وقتی سیگار می کشید ، بدن شما مواد شیمیایی موجود در دود را پردازش می کند و مقداری از آنها را از طریق ادرار دفع می کند. این مواد شیمیایی مضر ممکن است به مثانه شما آسیب برساند، و می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
• کهولت سن : افزایش سن با افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه همراه است. سرطان مثانه در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما به ندرت در افراد جوانتر از ۴۰ سال مشاهده می شود.
• سفید بودن : افراد سفید پوست نسبت به نژادهای دیگر بیشتر در معرض خطر سرطان مثانه  قرار دارند.
• مرد بودن  :  مردان در مقایسه با زنان بیشتر در معرض خطر سرطان مثانه  قرار دارند.
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص : کلیه ها نقش اساسی در تصفیه کردن مواد شیمیایی مضر از جریان خون و انتقال آنها به مثانه دارند. به همین دلیل تصور می شود، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاصی ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد.

تشخیص سرطان مثانه

آزمایشات و روشهای تشخیص سرطان مثانه شامل موارد زیر است :

• سیستوسکوپی : برای انجام سیستوسکوپی، پزشک یک لوله کوچک و باریک (سیستوسکوپ) از مجرای ادرار وارد بدن می کند. سیستوسکوپ دارای لنزی است که به پزشک اجازه می دهد داخل مجرای ادراری و مثانه را مشاهده نماید.
• بیوپسی در طی سیستوسکوپی :  ممکن است پزشک با استفاده از یک وسیله خاص لوله ای را وارد مثانه نماید و تا یک نمونه سلولی (بیوپسی)را برای آزمایش دریافت کند. می توان از این روش برای درمان سرطان مثانه نیز استفاده نمود.
• سیتولوژی ادرار : در این آزمایش نمونه ای از ادرار برای بررسی سلول های سرطانی تجزیه و تحلیل می شود.
• تست های تصویربرداری : آزمایشات تصویربرداری، مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) و یا پیلوگرام رتروگراد ، به پزشک شما اجازه می دهد  تا ساختار دستگاه ادراری را مشاهده نماید. در حین سونوگرافی CT، یک ماده حاجب به بدن تزریق می شود. سپس با استفاده از اشعه ایکس تصویربرداری انجام می شود. در طول آزمایش، نمایی از دستگاه ادراری دریافت می شود، که به پزشک در شناسایی مناطق سرطانی کمک می کند.

تعیین میزان سرطان

بعد از تأیید سرطان مثانه، ممکن است پزشک برای بررسی نفوذ سرطان به غدد لنفاوی یا سایر مناطق بدن آزمایشات اضافی توصیه کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سی تی اسکن
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• اسکن استخوان
• اشعه ایکس قفسه سینه

پزشک شما برای تعیین مرحله سرطان از اطلاعات این آزمایشات استفاده می کند. مراحل سرطان مثانه توسط اعداد رومی از ۰ تا IV نشان داده شده است. کمترین مراحل نشان دهنده سرطانی است که به لایه های داخلی مثانه محدود می شود و به دیواره ماهیچه ای مثانه تأثیر نمی گذارد. بالاترین مرحله نشان می دهد که سرطان به دیگر نقاط بدن و به غدد لنفاوی یا اندام دیگر گسترش یافته است.

درجه سرطان مثانه

تومورهای سرطان مثانه بیشتر بر اساس نحوه ظاهر شدن سلولهای سرطانی هنگام مشاهده از طریق میکروسکوپ طبقه بندی می شوند. این مورد به تعیین درجه تومور مشهور است. سرطان مثانه دارای دو درجه مختلف است :

• تومور مثانه با درجه پایین :  این نوع تومور دارای سلول هایی است که از نظر ظاهری و سازماندهی به سلولهای طبیعی نزدیک تر هستند. تومور درجه پایین معمولاً کندتر رشد می کند و احتمال حمله آنها به دیواره عضله ای مثانه نسبت به تومور درجه بالا کمتر است.
• تومور مثانه درجه بالا :  این نوع تومور شامل سلول هایی غیر طبیعی است و هیچ شباهتی با بافتهای طبیعی ندارد تومور درجه بالا رشد تهاجمی تری نسبت به تومور درجه پایین دارد و به احتمال زیاد در دیواره عضلانی مثانه و سایر بافت ها و اندام ها گسترش می یابد.

درمان سرطان مثانه

گزینه های درمانی سرطان مثانه به عوامل مختلفی از جمله نوع سرطان ، درجه سرطان، مرحله سرطان، سلامت کلی بیمار و .. بستگی دارد.   درمان سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• جراحی ، برای از بین بردن بافت سرطانی
• شیمی درمانی در مثانه (شیمی درمانی داخل وریدی)، این روش برای درمان تومورهایی که محدود به روکش مثانه هستند اما در معرض خطر زیاد عود یا پیشرفت به مرحله بالاتر قرار دارند، استفاده می شود.
• برداشت مثانه

• بازسازی، روشی جدید برای خروج ادرار از بدن پس از برداشتن مثانه است.
• شیمی درمانی برای کل بدن (شیمی درمانی سیستمیک)، این روش برای افزایش تاثیرگذاری درمان در بیمارانی که جراحی برداشت مثانه انجام داده اند و یا به عنوان یک درمان اصلی در مواردی که جراحی گزینه ی درمان نیست، کاربرد دارد.
• پرتودرمانی، این روش برای از بین بردن سلولهای سرطانی، به عنوان یک درمان اصلی در مواردی که جراحی گزینه ی درمان نیست، کاربرد دارد.
• ایمونوتراپی، این روش درمانی برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی ، چه در مثانه و چه در سراسر بدن کاربرد دارد.