- اینتیما: لایه داخلی كه با بافتی نرم به نام اندوتلیوم پوشیده شده است.
- مدیا:لایه ای عضلانی كه به شریان ها توان تحمل فشار قلب را می دهد.
- اَدْوِنْتیا: بافتی پیوندی كه شریان را به بافت مجاور متصل می کند.
آئورت
فهرست عناوین این مطلب
بدیهی است بزرگترین شریان آئورت می باشد كه به بطن چپ قلب متصل است. آئورت به شبكه ای از شریان های خونی منشعب می شود كه به سرتاسر بدن خون رسانی می کند. شریان های ششی، خون كم اكسیژن را از قلب به ریه می برند.
مشكلات شریانی
آنچه مسلم است عروق خونی نیز ممکن است به بیماری های متعدی مبتلا شود که در زیر به طور تفصیلی اشاره خواهد شد:
- آتِروسْكِلِروسیس: در این نوع بیماری، در دیواره های شریان پلاك های كلسترول تشکیل می شود، به طور کلی این اتفاق در قلب، مغز یا گردن می تواند منجر به تشنج یا حمله قلبی شود.
- واسْكولیتیس: این بیماری به التهاب شریان ها نیز معروف است به گونه ای که در این نوع بیماری ممكن است یك یا چند شریان در آن واحد ملتهب شوند . این بیماری اغلب در اثر فعالیت بیش از حد دستگاه ایمنی به وجود می آید.
- آماروسیس : از بین رفتن دید در یك چشم در اثر قطع موقت خون رسانی به شبكیه ( بافت حساس به نور در پشت چشم ). این اتفاق بیشتر زمانی رخ می دهد كه پلاك كلسترول در شریان های كاروتید ( شریان هایی در دو طرف گردن كه به مغز خون رسانی می نمایند ) كنده شده و به شریان شبكیه ( شریانی كه خون و مواد غذایی را به شبكیه می آورد ) می رسد.
- تنگی شریان ها : تنگ شدگی شریان ها معمولا در اثر آتروسكلروسیس ایجاد می شود؛ هنگامی كه تنگی شریان ها در قلب، گردن یا پا ها باشد می تواند منجر به مشكلات جدی در سلامت افراد شود.
- بروزمشكل در شریان های محیطی: اگر این عارضه در شریان های پا و یا كشاله ران ایجاد شود، می تواند منجر به درد یا تاخیر در بهبود زخم شود.
- ترومبوزیز شریان ها: در این عارضه لخته خون در یكی از شریان ها ایجاد می شود به گونه ای كه منجر به قطع جریان خون خواهد شد این عارضه نیاز به درمان سریع دارد.
- انفاكتوس ( سكته قلبی ): تشكیل لخته خون در یكی از شریان هایی كه به قلب خون رسانی می كنند.
- سكته مغزی: در این عارضه، در یكی از شریان های خون رسان به مغز، لخته ایجاد می شود. اما این در حالی است که سكته مغزی می تواند در اثر تركیدن یكی از شریان های مغز و خون ریزی نیز به وجود آید.
- آرتریت گیجگاهی: در این عارضه یكی از شریان های گیجگاهی در سر ملتهب می شود. ایجاد احساس درد در فك و سر از نشانه های این بیماری محسوب می شود.
- بیماری شریان های كرونری: آترواسكلروسیس به همراه نازك شدن شریان های تغذیه كننده قلب؛ این بیماری احتمال حمله قلبی را افزایش می دهد.
- بیماری شریان های كاروتید: آترواسكلروسیس به همراه تنگ شدن یك یا هر دو شریان های كاروتید گردن كه ریسك سكته مغزی را افزایش می دهد.
آزمایش های شریان ها
برای پی بردن به میزان سلامت شریان ها می توان به یکی از روش های زیر اقدام کرد
- آنژیوگرافی: در این روش تشخیص بیماری، یك لوله نازك و انعطاف پذیر وارد شریان ها شده و رنگ مخصوصی را نیز به شریان ها تزریق می كند. سپس از طریق اشعه ایكس، تنگی و یا سایر مشكلات شریان ها مشخص خواهد شد.
- سی تی اسكن: گرفتن عکس با استفاده ازاشعه ایكس و ثبت آن در كامپیوتر به گونه ای که به عكسی با جزییات تبدیل شود. باید توجه داشت که در برخی از موارد سی تی اسكن می تواند مشكلات شریانی را با ریسك كمتری نسبت به آنژیوگرافی نشان دهد.
- تست استرس: چه در زمان ورزش و چه با مصرف دارو، سرعت ضربان قلب افزایش می یابد؛ با افزایش جریان خون عبوری از قلب با روش های مختلف می توان وجود گرفتگی را در عروق كرونر مشخص ساخت.
- اِم آر آی: دستگاه ام آر ای با استفاده از یك كامپیوتر و یك مغناطیس قوی تصاویری با كیفیت بالا از ساختارهای داخلی بدن را ارائه می کند.
- كاتِتِر قلبی: در این حالت یك كاتتر به شریان كشاله ران، گردن یا بازو وارد می شود که تا قلب ادامه می یابد و با تزریق رنگی مخصوص باعث وضوح جریان خون در اشعه ایكس می شود.
- نمونه برداری شریانی: در این حالت بخش كوچكی از شریان برای آزمایش های میكروسكوپی برداشته می شود، در این مورد بیشتر از شریان گیجگاهی استفاده می شود.
درمان شریان ها:
گفتنی است برای دستیابی به درمان موثر شریان ها می توان از روش های مختلف اقدام کرد که در ادامه به آن می پردازیم.
- استاتین ها: در این روش درمانی از دارو های كاهش دهنده كلسترول كه به صورت خوراكی مصرف می شوند، استفاده می شود. این داروها شامل آتورواستاتین ، فلوواستاتین ، لواستاتین، پیتاواستاتین، پراواستاتین، روزاواستاتین و سیم واستاتین است. مصرف روزانه استاتین ها می تواند احتمال سكته قلبی و مغزی را كاهش دهد.
- آسپرین: این دارو علاوه بر مسكن بودن و كاهش تب می تواند از تشكیل لخته خون نیز جلو گیری کند، به گونه ای که بنا به اظهار نظر متخصصان مصرف روزانه آسپرین می تواند احتمال سكته قلبی و مغزی را تا حد چشمگیری كاهش دهد.
- پلاویكس: این دارو نیز مانند آسپرین مانع تشكیل لخته می شود، به طور معمول این دارو را پس از سكته و برای جلو گیری از سكته دوباره تجویز می کنند.
- اِستنت شریانی: یك لوله كوچک در شریان ها قرار می گیرد ( معمولا عروق كرونر ) تا آن ها را باز نگه دارد.
- آنژیوپلاستی: به هنگام كاتتر گذاری در یك شریان، یك بالن نیز جای گذاری می شود تا شریان باز نگه داشته شود.
- كوتیكواستروئید ها: شامل داروهای ضد التهاب مانند پردنیزون یا متیل پردنیزون كه برای درمان واسكولیتیس استفاده می شوند.
- بیولوژیک ها: در این روش از دارو های زیستز مانند توكیلیزوماب استفاده می شود. این دارو ممكن است به همراه استروئید ها به زیر پوست تزریق شود و کاربرد اصلی آن از بین بردن لخته خون ایجاد شده است.
- كیلوستازول و پنتوكسی فیلین: این دارو ها باعث كمك به جریان خون در عروق پاها می شود و در افرادی كه عروق پاهایشان مشكل دارد می تواند باعث كاهش درد نیز شود.
ممنون آقای دکتر