ولولوس یا پیچ خوردگی روده چیست؟علت، علائم و روش های درمان آن

ولولوس یا پیچ خوردگی روده در یک انحناء حول مزانتر بوده که منجر به انسداد کامل یا ناقص روده می گردد. علت اصلی بروز این بیماری بزرگ شدن روده بزرگ در اثر یبوست است که زمینه را برای پیچ خوردگی روده فراهم می کند. این بیماری در میان ایرانیان و اعراب شایع تر است چرا که طول روده بزرگ در این نژاد ها بیشتر بوده و این خود عاملی برای پیچ خوردگی به شمار می رود.

به دنبال پیچ خوردگی روده، گردش خون نیز با اختلال مواجه می شود. چرخش ۱۸۰ درجه ای روده منجر به انسداد مجرای می شود، ولی در صورتی که چرخش روده ۳۶۰ درجه باشد، سیاهرگ ها مسدود شده و در صورت عدم درمان به موقع به گانگرن و سوراخ‌شدگى مى‌انجامد.

علائم ولولوس

مهمترین علائم پیچ خوردگی روده به این شرح است :

• عدم دفع گاز و مدفوع
• درد کولیتی شکم و فرورفتگی در شکم
• مدفوع خونی
• استفراغ و تهوع
• اتساع شکم
• کاهش صدای حرکات روده
• شوک

علت پیچ خوردگی روده

علت دقیق پیچ خوردگی روده در افراد مختلف متفاوت است، برخی از افراد در طی بارداری به علت افزایش سایز رحم که فشار وارده بر روده را افزایش می دهد، دچار این مشکل می شوند. ۲۵ درصد از موارد پیچ خوردگی در طی بارداری ایجاد می شود. همچنین به طور کلی ۵۰ درصد از بیماران را افراد بالای ۷۰ سال تشکیل می دهند. همچنین بلند بودن طول روده از دیگر عواملی است که ریسک ابتلا به پیچ خوردگی را افزایش می دهد. همچنین افرادی که از نظر ذهنی مشکل داشته و یا مداوم در بستر هستند و نمی توانند اجابت مزاج منظمی داشته باشند، شانس بیشتری برای ابتلا به این عارضه خواهند داشت. از دیگر علل این بیماری می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• بزرگ شدن کولون
• چسبندگی‎های ناحیۀ شکم (این مشکل معمولاً پس از عمل جراحی، آسیب و … ایجاد می شود.)
• بیماریهای روده بزرگ
• باریک بودن اتصال در پایه روده بزرگ
• یبوست مزمن
• بارداری

تشخیص ولولوس

برای تشخیص این بیماری از روش های زیر استفاده می شود.

• آزمایش خون
• تست بررسی مدفوع
• استفاده از اشعه ایکس باریم
• سی تی اسکن
• سیگموئیدوسکوپی

درمان ولولوس یا پیچ خوردگی روده

این وضعیت در صورت اثبات اورژانس جراحی محسوب می شود. برای تشخیص ابتدا سیگموئیدوسکوپی تجویز می شود. در صورتی که مخاط روده طبیعی و صورتی رنگ باشد، لوله مقعدی برای بیمار تعبیه می شود تا میزان الکترولیت های بدن اندازه گیری و از فشار موجود در بدن کاسته شود. سپس باید بیمار مورد عمل جراحی قرار گیرد زیرا در غیر این صورت امکان بازگشت مجدد بیماری وجود دارد.

در برخی موارد که عمل جراحی برای بیمار مضر است، ممکن است پزشک رفع پیچ خوردگی و کاهش فشار را با استفاده از کولونوسکوپى امتحان نماید. در اغلب بیماران می توان تنها با وارد کردن سيگموئيدوسکوپ يا کولونوسکوپ انعطاف‌پذير به داخل روده، فشار سيگموئيد را کاهش داد.

عوارض ولولوس

مهمترین عوارضی که پس از ابتلا به این بیماری ایجاد می شوند، به این شرح است :

• سپسیس (عفونت شدید خون)
• سندروم روده کوتاه (این اختلال سوء جذب در اثر کوتاه شدن روده باریک ایجاد می شود.)
•  پریتونیت ثانویه (عفونت ناحیه شکم)
• کشنده (در صورتی که درمان نشود و یا درمان به موقع صورت نگیرد.)

پیش آگهی

میزان مرگ و میر پس از ولولوس سکوم ۱۲% است. در صورتی که روده گانگرنه باشد، ۳۵% بيماران پس از رزکسيون مى‌ميرند. در ولولوس سيگموئيد، تقریبا نیمی از افرادی که دچار سوراخ شدگی روده هستند می میرند، در صورتى‌که روده زنده باشد، تنها ۵% بيماران پس از عمل جراحی مى‌ميرند. در ولولوس هر مقدار که مدت زمان ایسکمی کمتر باشد و بیمار وارد شوک سپتیک ناشی از کانگرن نشود، پیش آگهی بیمار بهتر خواهد بود . در صورتی که بیمار زنده بماند، احتمال عود مجدد ولولوس تقریباً صفر می باشد.